In de schaduw van de moskee die aan de rand van het Taksimplein in aanbouw is, staat een opvallend mooi standbeeld voor Atatürk, dat officieel het Monument van de Republiek heet en in 1928 werd onthuld, vijf jaar na het afschaffen van de monarchie en het uitroepen van de Turkse Republiek. Aan de ene kant zie je Atatürk als bevelhebber van het volksleger tegen de Grieken en aan de andere kant Atatürk als president.
Het woord Taksim betekent niet ‘mijn taxi’, maar is een van de vele Arabisch woorden in het Turks. Het betekent scheiding, verdeling en distributie. En het heeft te maken met het langwerpig stenen gebouw aan de voet van de moskee. Dat gebouw verdeelde vanaf 1732 water uit het Belgradobos in het noorden naar andere lager gelegen wijken.
Het Taksimplein is het hart van het moderne Istanbul. Daar wordt, net als op Times Square, het nieuwe jaar ingeluid. Daar komen supporters van de Istanbulse voetbalclubs Galatasaray, Beşiktaş en Fenerbahçe massaal bijeen om een nieuw landskampioenschap te vieren. En daar vierden vakbondsleden, socialisten, communisten en andere linkse activisten altijd op 1 mei de Dag van de Arbeid.
Het bloedbad van 1 mei 1977 maakte een eind aan die belangrijke traditie voor de arbeidersbeweging. Er waren toen een paar honderdduizend betogers op het plein. Plots klonken er geweerschoten avnaf de daken van het waterdistributiegebouw en vanuit het Intercontinental hotel, dat nu Marmara hotel heet. Vier betogers vielen dood neer nadat ze waren getroffen door kogels van onbekende scherpschutters. Dertig anderen vonden de dood doordat ze in de paniek van de massa onder de voet werden gelopen of in het gedrang stikten.
De meesten van deze slachtoffers bleven levenloos achter in het steegje dat nu Osmanlı Sokak heet. Op de hoek daarvan, naar het bijkantoor van de Garanti bank, staat een abstract standbeeld met een gat in het midden, symbolisch voor alle doden die vielen. Een tekst om de doden te eren ontbreekt, evenals de namen van de slachtoffers van deze politieke moorden.
De militaire politie arresteerde scherpschutters en droeg ze over aan de politie, maar hun namen verdwenen uit het archief en geen van de andere verdachten, die werden berecht in een proces dat twaalf jaar duurde, werd veroordeeld. Sinds 2009 is de Dag van de Arbeid een nationale vrije dag in Turkije. Toch blijft het verboden om die dag te vieren op het Taksimplein.
Wanneer je naar links kijkt, staand voor het waterdistributiegebouw, zie je achter de fastfood restaurantjes de koepel van de kerk van de Heilige Drie-eenheid, Ayia Triada (1880), de grootste Grieks-Orthodoxe kerk van Istanbul.