Hamal (sjouwer). Foto: Slawomira Kozieniec
Foto’s © Slawomira Kozieniec
Wie in de wijk van de Overdekte Bazaar en de Kruidenbazaar loopt, komt ze ongetwijfeld tegen, de menselijke pakezels met allerlei soorten vracht op hun rug.
Voorovergebogen, zuchtend onder hun last, sjokken ze door de straten, de hellingen op, en ook de trappen op in de groothandelshuizen ‘Hans’ waar ze de goederen afleveren. Die variëren van opgerolde tapijten tot koelkasten, en van dozen met onderdelen van fietsen tot meubels.
Ze zijn straatarm en werken in vaste groepjes, meestal opgedeeld naar de streek waar ze vandaan komen. Ze hebben een voorman die al het geld inzamelt en aan het eind van de dag eerlijk onder de mannen verdeelt. Als er een door zijn rug gaat en geopereerd moet worden, gaan ze met de pet rond tot er genoeg geld is en wordt de chirurg contant betaald.
‘Hamal’ heet hun beroep; sjouwer, afgeleid van het Arabische werkwoord ‘hamala’ (dragen). Het is het op een na oudste beroep in deze stad.
De zadels die ze op hun rug hebben, zijn door henzelf gemaakt. Ik heb veel respect voor deze mannen die nog steeds werken op een manier zoals dat al duizenden jaren wordt gedaan.
Romanschrijver Orhan Pamuk schrijft in zijn autobiografie ‘Istanbul. Herinneringen en de stad’ dat de sjouwers zijn verdwenen. Dat ze, net als andere opvallende fenomenen die de stad zijn eigen identiteit geven, zoals zwerfhonden, oldtimers, de harem, derwisjes, door de autoriteiten werden of worden verbannen in een poging de stad te moderniseren en westers te maken.
Het is duidelijk dat Pamuk al lang niet meer heeft rondgezworven door de straten en steegjes in de buurt van de Grote Bazaar en de Kruidenbazaaar (dat kan ook niet meer sinds hij zo beroemd is geworden – en gehaat door veel Turkse nationalisten), want de menselijke pakezels zijn er nog steeds in groten getale te vinden.
Meer ontdekken over Istanbul en de Turkse cultuur en geschiedenis?
Heel veel is te vinden in mijn handige gids ‘Wandelen in Istanbul’.
https://www.bol.com/nl/s/?searchtext=wandelen+in+istanbul
Hamalzadel. Foto: Slawomira Kozieniec