Foto’s © Slawomira Kozieniec
Ik loop altijd graag even binnen bij het Sirkeci treinstation. Ik hou van de nostalgische sfeer die er hangt uit de tijd dat Istanbul nog Constantinopel was.
Sirkeci is een kopstation, en in Istanbul het laatste station in Europa. In 1890 werd het gebouwd door een Duitse architect. Een kopstation is een spoorwegstation waar treinen niet verder meer kunnen rijden. Treinen die dit type station binnenrijden, kunnen het station alleen in de tegenovergestelde richting weer verlaten. Je ziet er altijd stootblokken aan het eind van de rails, die de treinen de doorrit verhinderen.
Vergeleken met grote kopstations in Europa – Leipzig Hauptbahnhof (grootste kopstation van Europa), Gare du Nord in Parijs, Milaan Centraal, London Victoria, Boedapest-West station, Glasgow Central station, en Den Haag Centraal – is het Sirkeci weinig indrukwekkend. Het is een klein station met maar enkele sporen, die dagelijks duizenden forenzen vanuit de buitenwijken naar het oude stadscentrum vervoeren.
Maar het Sirkeci (azijnmaker) station is zeker een bezoek waard. Het was namelijk het eindpunt van de legendarische Oriënt Express, een internationale luxe treindienst met slaapwagons en restauratiewagens van Londen naar Constantinopel. De slaaptreinen werden in Europa geïntroduceerd door de Belgische ondernemer Georges Nagelmackers onder de naam Compagnie Internationale des Wagons-Lits. Koningen, presidenten, ministers, filmsterren, schrijvers, diplomaten en spionnen reisden met de Oriënt Express, een luxe hotel op wielen. De Britse schrijfster Agatha Christie heeft bijgedragen aan de mythevorming rondom deze internationale trein met haar detectiveroman Murder on the Orient Express (1934) met de Belgische rechercheur Hercule Poirot.
De reguliere Oriënt Express deed dienst van 1883 tot 1977. Een ander bedrijf, de Venice-Simplon Orient Express train, heeft de dienst gedeeltelijk overgenomen – maar alleen nog voor toeristen – wel met de originele wagons uit de jaren ’30. Hij rijdt onder meer van Londen naar Venetië. En een keer per jaar ook de originele route van Parijs naar Istanbul.
Een reis van zes dagen langs de steden Wenen, Boedapest, Boekarest en Varna. Twee dagen later vertrekt de trein naar Venetië. De trein heeft vijftien rijtuigen, inclusief acht slaaprijtuigen, twee saloon en een bar rijtuig, en drie restaurants. Het maximaal aantal passagiers is 160.
Na het einde van de reguliere dienst van de Oriënt Express in 1977 begon de Amerikaan James B. Sherwood met het verzamelen van oude rijtuigen van de Compagnie Internationale des Wagon Lits. Op 25 mei 1982 vond de eerste rit plaats met de nostalgische trein.
De merknaam Oriënt Express werd na het einde van de reguliere treindienst dwars door Europa gekocht door de Franse staatsbedrijf voor de spoorwegen Société nationale des chemins de fer français SNCF. Die begon in 2011 met het restaureren van zeven van de originele rijtuigen. Drie van de zeven zijn restauratiewagens die in de gloriejaren van de Oriënt Express werden gebruikt. De vier andere werden op routes in het zuiden van Frankrijk gebruikt en op routes door Europa. In mei 2019 stelden de Franse spoorwegen de zeven rijtuigen ten toon op het Gare de l’Est. De general manager van de SNCF zei bij die gelegenheid dat het zijn plan is om de nostalgische trein weer door heel Europa te laten rijden. Of ook de bestemming Parijs-Istanbul in het nieuwe schema zal worden opgenomen is nog niet bekend.
Ga het station binnen aan de zijkant en loop naar links waar zich de oude wachtlokalen bevinden voor reizigers in de eerste, tweede en derde klasse. Kijk naar boven waar je de originele, houten plafonds ziet. In 1890 was er nog geen elektriciteit beschikbaar voor dit station, dus als je naar boven kijkt zie je nog de oude leidingen voor de gaslampen.
Het is leuk om later op de dag terug te keren en dan wat te drinken of te lunchen in het nostalgische restaurant, de “Orient Express”, net voorbij de wachtruimten.
In een van de wachtruimten is een klein spoorwegmuseum ingericht. Loop daar binnen wanneer je belangstelling hebt voor de geschiedenis van de Turkse spoorwegen.
Sirkeci is sinds eind 2013 ook een halte voor de Marmaray, een metrolijn onder de Bosporus, die het Europese met het Aziatische deel van Istanbul verbindt.
Meer over de wijk waar dit station is gevestigd in mijn gids ‘Wandelen in Istanbul’.
Je kunt hem hier bestellen: