De conservatieve wijk Üsküdar ligt aan de Aziatische oever van de Bosporus. In de Klassieke Oudheid stichtten Griekse kolonisten uit het nabijgelegen Chalcedon hier in de zevende eeuw v. Chr. een nieuwe nederzetting met de naam Chrysopolis, de stad van goud.
Over de reden van deze naam bestaan allerlei speculaties. De twee meest plausibele zijn dat er in deze strategische haven geld als goud werd verdiend, of dat de nederzetting in een gouden gloed schittert bij zonsondergang. De stad was tevens een belangrijke halteplaats in de oorlogen tussen de Perzen en Griekse stadstaten, in de 5e eeuw v. Chr. In de laat-Byzantijnse tijd was het als Scutari, een van de drie buitenwijken van Constantinopel (met Galata en Eyüp).
Loop in de achterafstraatjes en je zult merken dat je hier in een heel ander Istanbul bent dan in de toeristische wijken Sultanahmet en Beyoglu.
Het is een volkswijk met veel bijzondere godshuizen. Een van mijn favoriete is de Ayazma moskee, met één minaret. Deze moskee uit 1760 heeft een bijzondere naam, de ‘heilige bron moskee’. Hij is namelijk gebouwd op de plaats waar voor die tijd het Byzantijnse Ayazma paleis stond. Binnen het paleiscomplex was een heilige bron (ayazma) waar wonderen plaatsvonden.
Opvallend aan deze moskee zijn de prachtige stenen vogelhuisjes, of beter gezegd vogelvilla’s, die door de architect tegen de buitenwanden zijn aangebracht. Moslims geloven dat ze een goede religieuze daad verrichten wanneer ze de vogels voeren.
Er is een vers in de koran dat hen daartoe aanspoort, omdat vliegende vogels God zouden prijzen. ‘Heb jij niet gezien dat God geprezen wordt door wie er in de hemelen en op de aarde zijn en ook door de vogels met uitgespreide vleugels?’ Vandaar die voorliefde voor vogelhuisjes tegen diverse moskeeën en Osmaanse gebouwen. Het interieur van deze moskee is eveneens bijzonder door het gebruik van vele vrolijke kleuren.
Ook aan de gevels van andere Osmaanse moskeeën en gebouwen zijn vogelhuisjes aangebracht, zoals hier aan het Taksimplein.
Wil je meer ontdekken van mijn Istanbul?
Bestel dan voor je volgende bezoek mijn Wandelgids bij uitgeverij Odyssee hier